Oorzaken van chronische vermoeidheid

Algemeen (versie 26/03/2023)
Moeheid is een veel voorkomende klacht die artsen veelal in verlegenheid brengt omdat er maar zelden een reguliere oorzaken van moeheid (=diagnose) gevonden worden. Bij bloedonderzoek bijvoorbeeld worden slechts bij ± 8% van de vermoeide patiënten afwijkingen gevonden.
De meest bekende oorzaken van moeheid zijn infectieziekten , bloedarmoede , nier en leverziektes , schildklieraandoeningen , hartziektes zoals hartfalen , zenuwziektes als multipele sclerose en spierziektes, reumatologische ziektebeelden, longziektes die al of niet met benauwdheid gepaard gaan , kanker en verder natuurlijk de zeer veel voorkomende ziektes als depressie en overspannenheid c.q. burn–out . We hebben hier te maken met relatief duidelijk omschreven ziektebeelden waarbij het bekend is dat moeheidsklachten optreden. Het lijkt een lange lijst maar aangezien deze ziektes veel minder vaak voorkomen dan de klacht moeheid blijft er een grote groep onverklaarde moeheidsklachten over waar dan ook geen therapie voor bestaat en waar de reguliere behandeling noodzakelijkerwijs erg praktisch is: om leren gaan met de energie die je nog wel hebt en wel eventueel. onder begeleiding van een revalidatie-arts . Niet zelden neemt de energie door conditietraining dan overigens alsnog toe.

Onverklaarde moeheid
Onverklaarde moeheid is onder te verdelen in twee types :
Kort bestaand d.i. minder dan een half jaar en chronisch d.i. langer dan een half jaar. De moeheid kan mild zijn en verenigbaar met het dagelijks leven danwel invaliderend. Invaliderende moeheid kan gaan tot een moeheid die alleen avond-activiteiten onmogelijk maakt tot een moeheid die tot frequente of zelfs vrijwel permanente bedrust aanleiding geeft.
Indien de moeheid chronisch invaliderend is spreken wij van een chronisch vermoeidheidssyndroom ( cvs); dit wordt ook wel myalgische encephalomyelitis ( me ) genoemd, maar eigenlijk is het niet juist om deze twee begrippen als synoniem te beschouwen, want ME gaat gepaard met veel meer en diverse soorten klachten. Meer over Me/CVS vindt u op de desbetreffende pagina’s.
Gaat de moeheid gepaard met spierpijnen en drukpijn op heel bepaalde drukpunten dan kan soms de diagnose fibromyalgie gesteld worden. Ook hierbij komt een heel scala aan andere klachten voor ; lees hierover verder in het hoofdstuk Fibromyalgie .

Voor deze aandoeningen bestaan geen onderscheidende testen ( lichamelijk onderzoek , laboratorium of scans) die kunnen uitmaken hoe moe iemand is en wie een dergelijke ziekte nu wel of niet heeft. Dat is bij de eerder genoemde ziektebeelden als bloedarmoede , schildklierziekte e.d. behalve bij depressies e.d., wel het geval. Het ontbreken van een duidelijk aantoonbare lichamelijke basis voor deze vermoeidheden maakt dat er bij artsen twijfel bestaat of er wel echt sprake is van een ziekte of dat het meer om een vorm van ziektegedrag gaat dat op een of andere manier ontstaan is en uit angst voor pijn en ongemak in stand gehouden wordt. Problemen bij arbeidsongeschiktheidskeuringen en het verkrijgen van uitkeringen zijn het gevolg van deze twijfel.

Bij deze indeling houdt de medische diagnostiek meestal op; wordt er niets gevonden dan wordt verondersteld dat het wel psychosomatisch zal zijn; in de volksmond betekent dit dat het ‘tussen de oren zit’.
Ikzelf onderscheid nog 5 anderen goed af te bakenen verklaringen voor vermoeidheid te weten: een (meestal miskend) vitamine B12-tekort een burn-out of burn-outcomponent,  wintermoeheid, een (meestal miskende) trage schildklier en primaire slaapproblemen. Ik laat ze hierna in het kort de revue passeren. Zoals bij de introductie al vermeld maakt de behandeling van deze aandoeningen deel uit van een 5-stappenplan naar herstel; dit plan wordt in mijn boek  ‘chronische vermoeidheid’ veel uitgebreider besproken dan op deze site mogelijk is.
De aandoeningen kunnen alleen of samen voorkomen. In het laatste geval spreek ik van complexe vermoeidheid. Het gaat om:
Vitamine B12-gebrek – dit betreft een grote groep patiënten- wordt middels een bloedonderzoek opgespoord maar wordt vervolgens door de meerderheid van de huisartsen en specialisten gemist als diagnose. Dit heeft er mee te maken dat de referentiewaarden van de laboratoria niet kloppen. Artsen denken daardoor ten onrechte dat er geen sprake is van een vitamine B12 –gebrek terwijl dit dan toch de reden voor de vermoeidheid is. Daarnaast is er een tweede misverstand. Ook wanneer er een vitamine B12-gebrek geconstateerd wordt, dan wordt dit vaak niet juist behandeld; namelijk met tabletten in plaats van met injecties of met een te korte duur of intensiteit van deze injectiekuur. Gevolg is dat de klachten niet overgaan en dat geconcludeerd wordt dat er dus geen vitamine B12-gebrek aanwezig is. Onder het desbetreffende kopje  Vitamine B12 vindt u meer hierover.
Een burn-out- en dit betreft ook een grote groep mensen-  lijkt een redelijk rampzalige diagnose waarbij patiënten, artsen en media dit vaak associëren met langdurige arbeidsongeschiktheid . Op mijn site vindt u onder het menu ‘specialiteiten ‘bij het overspannen-herstelprogramma het zogenaamde 4-fasen herstelprogramma en mijn ervaring is dat dit een effectief programma is om een burn-out te behandelen. De kernklacht hierbij is de gedaalde concentratie die minder dan 2 uur bedraagt. Vanaf dat moment beginnen vermoeidheidsklachten een rol te spelen en wanneer de concentratie onder het uur daalt is er sprake van een invaliderende vermoeidheid. Het herstel dient te komen van een overmaat aan slaap en op de pagina’s van het 4-fasenherstelprogramma wordt uitgelegd hoe dit te realiseren valt.
Een speciale vermelding verdient de wintermoeheid. Bij deze term zullen artsen hun wenkbrauwen fronsen en patiënten enigszins verward raken omdat zij wellicht uit de volksmond het begrip voorjaarsmoeheid kennen en anderzijds het begrip winterdepressie, maar niet het begrip wintermoeheid. Derhalve is ook hier een apart hoofdstuk aan gewijd en wel temeer omdat deze aandoening zeer veel voorkomt ; zeer goed behandelbaar is met Hepar Magnesium D10 injecties en hier ook het eerste onderzoek naar de werkzaamheid van Hepar Magnesium D10 aan gewijd is.  U vindt dit thema op de pagina
 ‘Winterdepressie’ 

Een trage schildklier wordt eveneens veelal gemist. Schildklierklachten kunnen een B12-tekort, een burn-out en fibromyalgie gemakkelijk imiteren en worden hier dan mee verward.
Net als bij het B12-tekort lijkt het alsof deze aandoening toch eenvoudig in bloedonderzoek vast te stellen is, maar het verraderlijke bij deze aandoening is dat de referentiewaarden wel kloppen voor een groep patiënten, maar niet voor een individu. De bloed uitslagen van een vermoeid individu kunnen keurig binnen de normale grenzen liggen en toch voor het individu te laag zijn.
Bij veel chronisch vermoeide patiënten is de slaap fors gestoord. Een goede behandeling van de hiervoor genoemde aandoeningen resulteert meestal in een fors verbeterde conditie en slaap, maar niet altijd. Soms blijft de slaap gestoord, wat er ook geprobeerd wordt. Dan kan de oplossing erin liggen dat gepoogd wordt de slaap direct in plaats van indirect, te verbeteren.

Resumerend zijn er dus heel wat oorzaken voor moeheid te onderscheiden. Een deel is in principe goed behandelbaar mits het een enkelvoudige diagnose betreft dat wil zeggen dat er bij de desbetreffende patiënt slechts 1 ziekte een rol bij de vermoeidheid speelt. Helaas is de werkelijkheid complexer en komt het geregeld voor dat er bij 1 persoon meerdere oorzaken zijn bv. fibromyalgie met burn-out ; burn-out met vitamine b12 gebrek; chronische vermoeidheid met een winterdepressie etc. Het gevolg is dat een ingezette behandeling geen effect lijkt te sorteren maar dit komt dan omdat er nog een tweede en soms nog een derde diagnose een rol speelt. Het miskennen van de commplexe aard van de vermoeidheid  is dan meteen de verklaring voor eens soms al tientallen jaren bestaande vermoeidheid.

Tenslotte volgen nog enkele ervaringen met moeheid bij kanker, moeheid na een bevalling, . Hier bestaat het minste ervaring mee omdat de eerstgenoemde situaties zich in mijn praktijk minder vaak voordoen. De hierboven genoemde thema’s worden op deze site in een andere volgorde besproken dan dat zij hierboven en in mijn boek besproken zijn.

 

Terug